Na de uitleg over de sluitertijd is het nu de beurt aan het diafragma. Een net zoveel besproken onderwerp als de sluitertijd. En tegelijkertijd is het weer net zo`n groot vraagteken voor veel mensen. Want wat is het diafragma nou eigenlijk? En wat doet het? En nog belangrijker; hoe kan ik het gebruiken om mijn foto`s te beinvloeden? Het diafragma stelt je in staat om heel "gemakkelijk" veel effect te bereiken. Dat lees je hierna. 

Het diafragma is een ring die in je objectief zit en deze ring kun je verder open of dicht zetten. Hoe ver je deze open en dicht zet wordt uitgedrukt met de diafragmawaarde of het f-getal of de F-stop. Het diafragma gebruik je om te bepalen hoeveel licht je door wilt laten naar de sensor, maar dit heeft gelijk een ander belangrijk effect! Want hiermee bepaal je ook je scherptediepte, dus hoeveel van wat je voor je objectief hebt, moet er scherp zijn. 

In combinatie met de sluitertijd, die bepaald hoe lang dit licht wordt toegelaten en de ISO die bepaald hoe hoog de lichtgevoeligheid is, stel je in hoeveel licht de sensor mag registreren en daarmee bepaal je hoe je foto eruit komt te zien. De beste vergelijking is die met een kraan en het vullen van een glas met water; de sluitertijd is hoe lang je de kraan open zet, het diafragma is hoe ver je de kraan open zet en het de afmeting van het glas water is de ISO waarde.

De diafragmawaarde is in feite een berekening van de focale afstand (f) gedeeld door de diamater van de diafragma opening (D) en wordt weergegeven als bijvoorbeeld f/4. De reeks met diafragma waarden: f/1 | f/1.4 | f/2 | f/2.8 | f/4 | f/5.6 | f/8 | f/11 | f/16 | f/22 | f/32 | f/45 | f/64 is zo opgebouwd, dat een waarde naar links (ook wel genoemd 1 stop naar links) betekend dat er twee keer zoveel licht op de sensor komt en 1 waarde naar rechts betekend dat nog maar de helft van de hoeveelheid licht op de sensor komt. 

Op de afbeelding hieronder zie je de werking van het diafrafgma.

Concreet betekend het het volgende; bij een kleiner diafragma (dus een groot getal achter de f/) komt er weinig licht op de sensor.  Tegelijkertijd neemt de scherptediepte toe. Oftewel, als je een portretfoto maakt van een hond, dan zullen z`n neus, ogen en oren scherp zijn. Om het voorbeeld van de kraan er weer even bij te halen; je draait de kraan maar een klein beetje open dus duurt het heel lang voor je glas vol water zit. Oftewel; je sluitertijd is vrij lang! Dit heeft direct een belangrijk gevolg; doordat je sluiter relatief lang open staat, loop je het risico dat je foto bewogen wordt.

Bij een groter diafragma (een klein getal achter de f/) komt er veel licht op de lens. De kraan staat nu wagenwijd open, dus je glas is snel vol. Het effect van het grote diafragme op je portretfoto van je hond is echter dat je misschien alleen maar z`n neus scherp hebt en niet ook nog z`n ogen en oren. In het voorbeeld van de hondenfoto is het natuurlijk een onwenselijk effect, maar stel dat je een onderwerp hebt dat je graag uit de foto wilt laten springen? Dan is het juist mooi als je weinig scherptediepte hebt en je dus als het ware je onderwerp kunt isoleren van de achtergrond. De foto met de ree hieronder is een goed voorbeeld.

De achtergrond is vraag, waardoor het onderwerp eruit springt. Dit effect is natuurlijk afhankelijk van het objectief dat je gebruikt en hoever je ingezoomd bent. Naarmate je verder inzoomt zal het effect sterker worden. Ook maakt het uit hoe ver je diaframa open is. Hoe verder je het open zet (kleiner getal) hoe groter het effect. Als je objectieven gaat bekijken zul je zien dat sommige objectieven een maximale opening hebben van F4, of F2.8, of soms zelfs F1.8 of nog kleiner. Een kleine stelregel is wel dat hoe verder het diafragma open kan, hoe duurder het objectief is.

Het diafragma in een notendop; hoe verder je diafragma open staat (dus een klein F getal), hoe meer licht er op je sensor komt en hoe korter je sluitertijd dus kan zijn en hoe minder scherptediepte je hebt. Oftewel; maak je een foto van een bos, dan is alleen de voorste rij bomen scherp. Zet je je diafragma een heel eind dicht (dus een groot F getal) dan komt er maar weinig licht op je sensor en heb je dus een lange sluitertijd, maar heb je met diezelfde foto van het bos wel de bomen in de achtergrond ook scherp.