We hebben al eerder gesproken over de sluitertijd en het diafragma en in beide gevallen hebben we het er over gehad dat het om een drieëenheid gaat, namelijk sluitertijd, diafragma en ISO. Daarom lees je in dit artikel meer over de ISO waarde, hoe het werkt en wat je er mee kunt.

ISO is eigenlijk wat we in de analoge tijd ASA noemde en staat voor de lichtgevoeligheid. Lichtgevoeligheid moet in dit geval geinterpreteerd worden als; hoe lang duurt het om het beeld vast te leggen. Het belangrijkste hierbij om te onthouden, is dat een lage ISO waarde (50, 100, 200) betekend dat het een relatief lange tijd duurt om een beeld vast te leggen.  We halen weer even het plaatje van de kraan erbij. 

Vanzelfsprekend betekend dit dat een hoge waarde dus betekend dat het relatief kort duurt om het beeld vast te leggen. Hierin zit dan ook voor een belangrijk deel de sleutel als het gaat om het compenseren voor diafragma instellingen of sluitertijden. Ter illustratie; als je een buitenfoto wilt maken maar het begint al lichtjes te schemeren, dan zul je merken dat je sluitertijden langer worden. Hiervoor is al uitgelegd dat dat zou kunnen betekenen dat je onscherpte in de foto krijgt door beweging. Maar wat moet je dan als je wel die foto wilt maken, je diafragma al maximaal open hebt gezet en je geen statief mee hebt genomen? Het is nu een inkoppertje natuurlijk; je zet je ISO waarde omhoog. Want; als je de ISO waarde omhoog zet, dan duurt het relatief korter om het beeld vast te leggen. Als het korter duurt om het beeld vast te leggen, kan je sluitertijd wat korter en kun je toch optimaal belichten. Als je de ISO waarde verandert, levert dat je dus een stop diafragma of sluitertijd op, of het kost je een stop. Uitgaande van de ISO waarden 50, 100, 200, 400, 800, 1600, etc. is de regel als volgt; 1 stop ISO verhogen levert 1 stop sluitertijd of diafragma op, en andersom kost het een stop. De nieuwere digitale camera`s kunnen ook "tussenstops" aan die tussen de 50, 100, 200, 400 etc. zitten. Vanzelfsprekend levert het dan minder dan 1 stop op of kost het minder dan 1 stop.  Dit klinkt nu natuurlijk heel simpel, maar heeft zo zijn beperkingen. Je kunt immers de ISO waarde niet blijven verhogen en je kunt ook niet altijd ongestraft verhogen. Een hogere ISO waarde zal namelijk sneller "ruis" geven. Denk maar weer terug aan de ASA uit het analoge tijdperk; een hogere ASA betekende meer korrels, en hoe meer korrels, hoe meer "ruis". Dat effect zie je ook bij analoge fotografie. Daar noemt men het overigens "noise". De eerste digitale spiegelreflexcamera`s zoals mijn oude 300d hadden wel echt last van ruis als je boven een ISO waarde van 400 kwam. Mijn Canon 7D durf ik gerust op ISO 1600 te zetten en dan zie je nog minder ruis dan mijn oude 300d bij ISO 200 liet zien. Ruis hoeft overigens helemaal niet erg te zijn. Het kan in sommige gevallen zelfs toegevoegde waarde bieden in de foto. In de onderstaande foto zie je ook wat ruis, maar dat draagt bij aan het beeld van "oudheid." 

Nu we het hebben over het aanpassen van de ISO waarde, komt natuurlijk ook de vraag wat dan de juiste ISO waarde is. Die vraag is eigenlijk niet zo eenvoudig te beantwoorden. Dit hangt heel erg af van de camera. ISO 100 of 200 is voor de meeste camera`s een prima waarde om hem standaard op te hebben. Dit moet je ook zelf uit gaan vinden, iedere camera heeft weer eigen karakteristieken. Bij de meeste camera`s waar je de ISO kunt instellen, moet je zelf een waarde kiezen. In sommige gevallen, kun je echter ook kiezen voor de stand "L" zoals Canon dat heeft. Het voordeel daarvan is dat de camera automatisch de ISO waarder verhoogt om de optimale belichting te krijgen. Daar moet je natuurlijk wel een beetje mee oppaasen, want voor je het weet fotografeer je op ISO 3200 terwijl je dat niet wilde. 

In het kort is dit wat je van ISO moet onthouden; gaat het schemeren en worden je sluitertijden te traag; verhoog je ISO waarde. Wil je binnen fotograferen maar is het licht niet optimaal? Zet je ISO waarde omhoog. Nog korter; ISO helpt je uit de brand als het licht tekort schiet!